Dersin Kodu ve Adı: SOS 203-Klasik Sosyoloji Teorileri I

Dersin Türü: Zorunlu
Dersin Düzeyi: Lisans
Dersin Yılı ve Dönemi: İkinci yıl, Güz
Dersin Süresi: Bir yarıyıl, haftada toplam 3 saat
Dersin Önkoşulu: Yok
Öğretim Dili: Türkçe
Dersin Kredisi: 3 0 3
ECTS Kredisi: 6
Dersin Sorumlusu: Dr. Abdulkerim Sönmez
Dersin İçeriği: Ders üç bölümden oluşmaktadır. İlk bölümde felsefi düşünceden toplumbilimsel düşünceye geçiş süreci ve klasik çözümlemelerin sosyolojik düşüncede işgal ettikleri merkezi konum tartışılmaktadır. İkinci bölümde, felsefi düşüncenin antik ve orta çağlardaki en önde gelen temsilcilerinden olan Platon, Aristoteles ve Farabi’nin toplumun neden gerekli ve nasıl mümkün olduğu, ideal bir toplumun nasıl bir toplum olduğu ve nasıl kurulup, sürdürülebileceği hakkındaki felsefî tartışmaları incelenmektedir. Üçüncü bölümün konusu ise sosyolojik çözümlemenin ortaçağlardaki üç önemli temsilcisinin çalışmalarının incelenmesine odaklanmaktadır. Bu bölümde önce felsefî düşünceden toplumbilimsel düşünceye geçişin örneği olarak Ibn-i Haldun’un rasyonel-ampirik bir bilim olarak sosyolojiyi nasıl bir konu ve yöntem üzerinde temellendirdiği ele alınmakta, bunu takiben de onun toplumsal örgütlenme, ekonomi, siyaset ve kültür arasındaki diyalektik ilişkilerin bir ifadesi olarak tarihsel devinim kuramı ele alınmaktadır. Bu inceleme, felsefe ve tarihten ayrı bir disiplin olarak sosyolojik düşüncenin gelişimini gösterme yanında zamansal etkenler ile toplumsal ve siyasal örgütlenme örüntülerinin kuramsallaştırılmasında ortaya çıkan bazı temel sorunlara işaret etmek bakımından da önem arz etmektedir. Bu bölüm, ortaçağların kapanışına tanıklık etmiş olmakla beraber modernliğin bütünüyle ortaya çıkışını görememiş olan Montesquieu ve Tocqueville’in yazılarının incelenmesi ile sona ermektedir.
Dersin Amaçları: Bu dersi başarı ile tamamlayan bir öğrenci, çalışmaları incelenmiş olan düşünürlerden her birinin yaklaşım ve çözümlemelerinin temel kurgusunu kendi içinde ve diğer düşünürlerinki ile karşılaştırmalı olarak anlar ve ifade eder; felsefi yaklaşım ile bilimsel yaklaşım arasındaki farkları anlar ve ifade eder; sosyolojik teori inşa sürecinin tarihsel, toplumsal ve zamansal yapı ve süreçlerle nasıl karşı karşıya geldiklerini ve tarihsel değişmenin teori ve yöntemlerin geçerliliği üzerinde doğurduğu etki ve sonuçları anlar, örneklendirir ve ifade eder; toplum ve devlet oluşumunda güç, dayanışma ve egemenliğin işlevi ve toplumsal örgütlenme, ekonomi, ideoloji ve siyaset arasındaki karşılıklı diyalektik ilişkilerin ele alınma biçimleri hakkındaki farkındalık düzeyini geliştirir.
Öğretim Yöntemi: Anlatım ve tartışma
Değerlendirme Yöntemi: Yazılı sınav (iki ara sınav (% 50) ve bir final (% 50).
Önerilen Kaynaklar:
Aristoteles. (1993) Politika, (çev. M. Tunçay) İstanbul: Remzi Kitabevi.
Arslan, Ahmet. (1997) İbn-i Haldun’un İlim ve Fikir Dünyası, Ankara: Vadi Yayınları.
Aron, Raymond. (1989) Sosyolojik Düşüncenin Evreleri, (çev. Korkmaz Alemdar)
Ankara: Bilgi Yayınevi.
Barnes, Harry Elmer. (1948). An Introduction to the History of Sociology, Chicago ve          Londra: The University of Chicago Press.
De Tocqueville, Alexis de. (1962) Amerikan Demokrasisi (çev. Taner Timur) İstanbul:
El-Fârâbî, Ebu Nasr. (1997) İdeal Devlet, (açıklamalı çev. A. Arslan) Ankara: Vadi    Yayınları.
İbn Haldun, (1990) Mukaddime I, (çev. Zakir K. Ugan): İstanbul: MEB Yayınları.
Swingewood, Alan. (1991) A Short History of Sociological Thought, (2nd ed.) Macmillan.  Ders notları