Dersin Kodu ve Adı: SOS 645-Kırsal Sosyal Yapılar
Dersin Türü: Seçmeli
Dersin Düzeyi: Yüksek lisans
Dersin Yılı ve Dönemi: Güz ve Bahar
Dersin Süresi: Bir dönem
Dersin Önkoşulu: Yok
Öğretim Dili: Türkçe
Dersin Kredisi: 3 0 3
ECTS Kredisi: 7
Dersin Sorumlusu: Dr. Abdulkerim Sönmez
Dersin İçeriği: Ders iki bölümden oluşmaktadır. İlk bölümde önce köylü ekonomisi ve toplumunun oluşumuna giden tarihsel süreç devlet oluşumu ve toplumsal işbölümünün gelişimi ile bağlantısı içinde incelenmektedir. Bunu modernliğe giden farklı yollarda köylülüğün geçimlik üretimden meta üretimine geçi yapmaya zorlanması süreci ve bunun hem köylü cemaatlerinin kendi iç yapıları hem de kendileriyle bütünleştirildikleri daha geniş örgütlenme ağları açısından doğurdukları sonuçların incelenmesi izlemektedir. Bu genel çerçeve içinde ikinci bölüm Türkiye’deki gelişmelerle ilgilenmektedir. Burada Osmanlıların göçebe aşiretlerden bir köylülük ve böylece köylü ekonomisine dayalı geleneksel bir devlet oluşturma siyasaları, Osmanlı toprak rejimi ve geçirdiği merhaleler, Osmanlı döneminden başlayarak tarımda geçimlik üretimden piyasa için üretime geçiş süreci, Cumhuriyet döneminde köylü ekonomisinin yapısal olarak dönşümüne yönelik devlet siyasaları ve bunların doğurduğu etkiler ele alınmaktadır.
Dersin Amaçları: Bu dersi başarı ile tamamlayan öğrenciler kırsal nüfuslar ve köylülüğün toplumsal, kültürel ve iktisadi yönleri hakkındaki bilgi ve anlayışlarını derinleştirir, çağdaş toplumlarda ekonomi, kültür ve siyasetle bağlantıları çerçevesinde köylülüğün ve tarımsal yapıların dönüşüm eğilim ve süreçleri ve bunların sonuçları ile ilgili araştırma yapma ilgilerini geliştirir, kırsal-tarımsal kalkınma politikaların muhtemel etkilerini tartışır.
Öğretim Yöntemi: Anlatım ve tartışma
Değerlendirme Yöntemi: Yazılı sınav (% 60), ödev (% 40).
Önerilen Kaynaklar:
Aydın, Zülküf. (1990) “Household Production and Capitalism: A Case Study of Southern Turkey” in
The Rural Middle East: Peasant Lives and Modes of Production. (der. Kathy ve Pandeli Glavanis). Londra and New Jersey: Birzeit University and Zed Books Ltd.
İslamoğlu-İnan, Huricihan. (1991) Osmanlı İmparatorluğu’nda Devlet ve Köylü, İstanbul: İletişim
Yayınları.
Karpat, Kemal H. (2003/1976) Türkiye’de Toplumsal Dönüşüm. Kırsal Göç, Gecekondu ve Kentleşme,
(çev. Abdulkerim Sönmez), Ankara: İmge Kitabevi.
Lindner, Rudi Paul. (2000/1983) Ortaçağ Anadolu’sunda Göçebeler ve Osmanlılar, (çev. Müfit
Günay), Ankara: İmge Kitabevi.
Margulies, Ronnie and Yıldızoğlu, Ergin. (1990) “Tarımsal Değişim.” Geçiş Sürecinde Türkiye,.(der.
Irvin Cemil Schick ve Ertuğrul Ahmet Tonak) İstanbul: Belge Yayınları.
Pamuk, Şevket ve Toprak, Zafer (der.) (1988) Türkiye’de Tarımsal Yapılar (1923-2000), Ankara: Yurt
Yayınları ve Türk Sosyal Bilimler Derneği.
Shanin, Teodor (der.) (1987) Peasants and Peasant Societies, (2nd ed.) Penguin Books
Sönmez, Abdulkerim (2000) “Aile Dayanışması ve Kırsal Ekonomi: Orta Karadeniz Bölgesinde
Fındık Üretimiyle Baylantılı Aile Dayanışması Üzerine Niteliksel Bir İnceleme” Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi 17 (1): 61-80.
Stirling, Paul. (1990) Culture and Economy. Changes in Turkish Villages, Cambridgeshire: The Eoten
Press.
Toplum ve Bilim, No. 88.
Wolf, Eric R. (2000/1966). Köylüler, (çev. Abdulkerim Sönmez), Ankara: İmge Kitabevi.